PNF

Metoda terapii PNF (Proprioceptive Neuromuscular Facilitation) obejmuje badanie pacjenta, planowanie zindywidualizowanej terapii krótko- i długoterminowej oraz liczne techniki terapeutyczne. Jest to jedna z niewielu koncepcji leczenia, która posiada własną filozofię opartą na badaniach naukowych i ponad 50-letnim doświadczeniu w pracy z pacjentami z zaburzeniami neurologicznymi i mięśniowo-szkieletowymi.

Uważam się za osobę mającą ogromne szczęście, że poznałem metodę PNF już podczas moich studiów akademickich. Ukształtowała ona głęboko moją codzienną pracę jako fizjoterapeuty, wywierając znaczący wpływ na sposób, w jaki podchodzę do rehabilitacji i opieki nad pacjentami. Byłam pełna entuzjazmu dla jej filozofii i sposobu traktowania pacjentów. Pozytywne podejście, holistyczne spojrzenie na osobę, mobilizacja indywidualnych zasobów pacjenta oraz zastosowanie zasad kontroli motorycznej i nauczania motorycznego brzmiały niezwykle interesująco. Obecnie wiele badań wykazało, że filozofia ta jest cennym narzędziem w procesie terapeutycznym. Po kilku latach asystowania i dalszego szkolenia, uzyskałem tytuł międzynarodowego instruktora PNF. Obecnie kształcę innych fizjoterapeutów w metodzie PNF.

PNF to uznana na całym świecie metoda terapii stosowana w rehabilitacji w celu poprawy kontroli ruchu, siły, koordynacji i mobilności funkcjonalnej u pacjentów z chorobami neurologicznymi, urazami ortopedycznymi i innymi zaburzeniami nerwowo-mięśniowo-szkieletowymi. Ta wysoce wyspecjalizowana technika leczenia opiera się na neurofizjologicznej zasadzie stymulacji sensorycznej i odpowiedzi motorycznej i ma na celu optymalizację wzajemnego oddziaływania między mięśniami, nerwami i ośrodkowym układem nerwowym. Innymi słowy, terapeuta próbuje kierować neuroplastycznością mózgu poprzez ukierunkowaną stymulację.

Terapia PNF obejmuje różnorodne wzorce ruchowe i techniki mające na celu poprawę kontroli nerwowo-mięśniowej i funkcjonalnych zachowań ruchowych. Obejmują one diagonalne wzorce ruchowe, rozciąganie, ćwiczenia oporowe i określone techniki stymulacji, które aktywują układ proprioceptywny i optymalizują reakcje mięśni. Jednym z elementów terapii PNF jest wykorzystanie trójwymiarowego oporu ręcznego przez terapeutę w celu zwiększenia aktywności mięśni i poprawy nerwowo-mięśniowego oddziaływania zwrotnego. Poprzez ukierunkowane ćwiczenia oporowe wzdłuż określonych wzorców ruchowych można wzmocnić słabe mięśnie, skorygować nierównowagę mięśniową i poprawić mobilność funkcjonalną. Kolejną cechą terapii PNF jest integracja wzorców ruchowych z funkcjonalnymi czynnościami życia codziennego.

Poprzez zastosowanie wzorców ruchowych w realistycznym kontekście, promowane jest przenoszenie nowo nabytych umiejętności do codziennych czynności, takich jak chodzenie, chwytanie, podnoszenie, obracanie itp. PNF jest z powodzeniem stosowany w przypadku różnych schorzeń i urazów neurologicznych, w tym udaru, uszkodzenia rdzenia kręgowego, stwardnienia rozsianego, choroby Parkinsona, traumatycznego uszkodzenia mózgu i problemów ortopedycznych, takich jak urazy mięśni i rehabilitacja pooperacyjna.

Więcej informacji na temat koncepcji PNF można znaleźć na stronie: www.ipnfa.org i www.ipnfa.pl

Ćwiczenia terapeutyczne

Ćwiczenia terapeutyczne (kinezyterapia) to dziedzina fizjoterapii, która koncentruje się na wdrażaniu ukierunkowanych ćwiczeń i programów ruchowych. Obejmują one ćwiczenia mające na celu poprawę siły mięśni, mobilności, wytrzymałości i koordynacji, a także łagodzenie bólu i promowanie niezależności w życiu codziennym. Mogą być stosowane w przypadku różnych schorzeń i urazów, w tym ortopedycznych, neurologicznych i pulmonologicznych.

CMD

Dysfunkcje czaszkowo-żuchwowe (CMD) to złożona grupa zaburzeń, które mogą wpływać na staw skroniowo-żuchwowy i otaczające go struktury. Typowe objawy obejmują ból szczęki, ograniczone otwieranie buzi, zgrzytanie lub trzaski w stawie skroniowo żuchwowym, a także bóle głowy i napięcie szyi.

Wykazano, że fizjoterapia jest skuteczną opcją leczenia dla osób z CMD (Dwornik i in., 2002). Etiologia jest wieloczynnikowa i obejmuje: wadliwą postawę, leczenie ortodontyczne, okluzję, nawyki parafunkcjonalne, stres emocjonalny, urazy, nieprawidłową anatomię dysków, patofizjologię mięśni oraz czynniki genetyczne i psychospołeczne (Bagis i in., 2012).

Ponieważ postawa jest uważana za możliwą przyczynę problemów stawu skroniowo-żuchwowego, badam nie tylko staw żuchwowy, ale także cały obszar szyjno-piersiowy pacjenta. Leczenie zazwyczaj obejmuje połączenie różnych technik i ćwiczeń mających na celu rozluźnienie mięśni, poprawę ruchomości w stawie skroniowo-żuchwowym i korektę postawy. Działania te obejmują terapię manualną, ćwiczenia rozciągające i wzmacniające, a także techniki relaksacyjne.

Ważnym aspektem fizjoterapii w przypadku CMD jest szkolenie pacjenta w zakresie technik samodzielnego radzenia sobie. Może to obejmować wskazówki dotyczące wykonywania ćwiczeń w domu, ergonomii w miejscu pracy lub zmian behawioralnych, takich jak zarządzanie stresem i zapobieganie zgrzytaniu zębami.

Tutaj znajdą Państwo mje ulubione ćwiczenia na dysfunkcje czaszkowo-żuchwowe.

Terapia oddechowa

Terapia oddechowa to specjalistyczna metoda leczenia w fizjoterapii, która koncentruje się na poprawie funkcji oddechowych i wydajności oddychania. Odgrywa kluczową rolę w rehabilitacji pacjentów z chorobami układu oddechowego, takimi jak POChP, po zapaleniu płuc lub zaburzeniach neurologicznych, a także w leczeniu Long Covid, stanu, który może wystąpić po zakażeniu Covid-19.

Terapia oddechowa obejmuje różnorodne techniki i ćwiczenia mające na celu wzmocnienie mięśni oddechowych, poprawę techniki oddychania i zwiększenie wydolności oddechowej. Obejmuje to również trening przepony i ukierunkowane stosowanie ćwiczeń oddechowych w celu mobilizacji zalegającej wydzieliny.

World Physiotherapy opublikował broszurę informacyjną na temat długiego Covid / post Covid w 2021 roku (1). Więcej informacji można znaleźć poniżej.

(1) World Physiotherapy. World Physiotherapy Response to COVID-19 Briefing Paper 9. Safe rehabilitation approaches for people living with Long COVID: physical activity and exercise. London, UK: World Physiotherapy; 2021. ISBN: 978-1-914952-10-4

Analiza chodu

Analiza chodu jest ważną metodą diagnostyczną w fizjoterapii, która umożliwia identyfikację zaburzeń funkcjonalnych i patologicznych wzorców ruchowych. Odgrywa ona decydującą rolę w ocenie zaburzeń związanych z lokomocją i opracowywaniu indywidualnych planów terapeutycznych.

Analizę chodu opieram na badaniach dr Jacqueline Perry (1). Jej książka “Gait analysis” wywarła duży wpływ na fizjoterapię i położyła podwaliny pod podział faz chodu.

Centralnym punktem tego badania jest identyfikacja odchyleń od normalnego wzorca chodu. Mogą to być na przykład nierówne długości kroków, zaburzone “przetaczanie stopy” lub asymetryczne obciążenie stawów.

Analiza chodu jest wykorzystywana w diagnostyce i leczeniu różnych chorób i urazów układu mięśniowo-szkieletowego. Jest często stosowana u pacjentów z zaburzeniami neurologicznymi, takimi jak udar, choroba Parkinsona lub stwardnienie rozsiane, ale także w przypadku problemów ortopedycznych, takich jak choroba zwyrodnieniowa stawów, ból pleców i nieprawidłowe ustawienie stóp.

Innym ważnym obszarem zastosowania analizy chodu jest rehabilitacja po urazach lub operacjach. Dzięki regularnemu monitorowaniu i analizowaniu wzorca chodu można dokumentować postępy i odpowiednio dostosowywać plany terapii, tak aby zapewnić optymalny powrót do zdrowia.

(1) Perry J., Burnfield J.M.: Gait Analysis: Normal and Pathological Function. SLACK, 1992 ISBN: 1556421923, 9781556421921

Neurorehabilitacja

Neurorehabilitacja to wyspecjalizowana dziedzina fizjoterapii, skoncentrowana na leczeniu pacjentów z chorobami lub urazami neurologicznymi. Jej celem jest poprawa lub przywrócenie funkcji ruchowych, poznawczych i społecznych osób dotkniętych zaburzeniami neurologicznymi.

Nasze ciała podlegają ciągłym procesom plastyczności, w których niektóre połączenia między synapsami, nerwami i mięśniami są usuwane, podczas gdy inne są tworzone i wzmacniane. Po urazie lub zwyrodnieniowym uszkodzeniu struktur nerwowych neuroplastyczność można kierować poprzez celowaną stymulację. Wtedy pobudza się układ nerwowy tak, aby wspomóc regenerację i przywrócić pacjentowi możliwość wykonywania aktywności dnia codziennego lub wypracować strategie kompensacyjne. Nadrzędnym celem jest zawsze promowanie niezależności pacjenta w życiu codziennym i poprawa jakości jego życia.”

Neurorehabilitacja znajduje zastosowanie w przypadku różnorodnych schorzeń neurologicznych, takich jak udar mózgu, uraz mózgu, stwardnienie rozsiane, choroba Parkinsona, uraz rdzenia kręgowego, zespół Guillaina-Barrégo i wiele innych. Każdy z tych stanów może prowadzić do różnych deficytów neurologicznych, takich jak paraliż, zaburzenia koordynacji, niestabilność chodu, zaburzenia mowy i połykania, problemy z pamięcią oraz zmiany emocjonalne.

Proces neurorehabilitacji zazwyczaj rozpoczyna się wcześnie po wystąpieniu choroby neurologicznej lub urazu i obejmuje różne fazy, takie jak faza ostrej terapii, podostrej oraz opieki długoterminowej. W każdej z tych faz określane są konkretne cele, a stosowane są odpowiednie metody leczenia w celu poprawy funkcjonowania i promowania niezależności pacjenta.

Neurorehabilitacja wymaga interdyscyplinarnej współpracy różnych specjalistów, w tym neurologów, fizjoterapeutów, terapeutów zajęciowych, logopedów, neuropsychologów, pracowników socjalnych i personelu pielęgniarskiego. Ponadto, częścią neurorehabilitacji mogą być również środki wspomagające, takie jak sprzęt ortopedyczny i środki pomocnicze. Skoordynowana i holistyczna koncepcja leczenia może przynieść pacjentom najlepsze możliwe rezultaty i trwale poprawić jakość ich życia.